Alanya Belediye Meclis Üyesi İnşaat Mühendisi Yılmaz Bağışlar, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde 6 Şubat 2023 Pazartesi günü 7,6 büyüklüğünde Kahramanmaraş merkezli olarak başlayan ve günlerce devam eden birçok artçı sarsıntı ile 11 ilimizde milyonlarca yurttaşımızı etkileyen deprem felaketlerinin ardından açıklamalarda bulundu.
ALANYA İÇİN YOL HARİTASI HAZIRLANIYOR
Alanya Belediye Başkanımız Adem Murat Yücel’in teknik meslek odaları temsilcileri, mimarlar, mühendisler davetiyle bir araya gelerek acil yapılması gereken işlemler ve alınması gereken önlemleri konuştukların belirten ve güvenli yapı inşaatı için Alanya'da neler yapılacağına yönelik yol haritası hazırlandığını söyleyen Bağışlar, “Bulunduğum bölgede deprem meydana gelir mi, deprem olursa ne zaman olur” gibi korku ve kaygı verici duyguları büyütmek yerine, “Depremde güvenli, daha dirençli yapılarda nasıl bulunabiliriz” diye düşünmek gerektiğini belirtti.
1 MİLYON YAPIDA HASAR TESPİTİ
Aynı zamanda İnşaat Mühendisleri Odası Hasar Tespit Belgesi alarak, deprem bölgesinde gönüllü hasar tespit çalışmalarına başvuran İnşaat Mühendisi Bağışlar, bakanlık verilerine göre; bugüne kadar yaklaşık 1 milyon yapıda hasar tespit çalışması yapıldığını ve bu yapıların yaklaşık yüzde 50 hasarlı, yüzde 50 hasarsız olarak tespit edildiğini belirtti.
YAPI İNŞASINI ETKİLEYEN ETKENLER
Yapılan hasar tespit çalışmalarında yaklaşık 125 bin yapının yıkık veya ağır hasarlı, yıkılması gereken yapı olarak kayda geçtiğini söyleyen Bağışlar, “Hasar tespit çalışmaları gösteriyor ki 2000 yılı veya sonrası inşa edilen yapıların göçme oranı çok düşük. Neredeyse yüzde 3-5 civarında iken 2000 yıl ve öncesi inşa edilen ve hasar alan yapı oranı nerdeyse yüzde 90-95’dir. Bu oranlar gösteriyor ki, 2000 yılı öncesi inşa edilen her yapı hasarlı veya sonrası inşa edilen her yapı hasarsız olmayacaktır. Burada, yapı inşasını etkileyen, birden fazla faktörden bahsediyoruz. Bu faktörler; yapının imal edileceği zemin koşullarının detaylı analizi, yapının uygulanacağı projelerin detaylı analizi, yapı projelerinin uygulamasının (demir işçiliği vs.) takibi, yapı projelerinin yapı denetim firmaları tarafından denetimi gibi faktörlerdir ve bu faktörlerin aynı anda aynı kalitede ve özende yapılması gerekmektedir” dedi.
İŞTE TESPİT EDİLEN HATALAR
Bağışlar, yapı taşıyıcı sistemini statik açıdan projelendiren inşaat mühendislerinin bu projeleri çizerken yapının hem sağlam hem de ekonomik olması koşulunu göz önünde bulundurarak çizdiğini ve yapının hasar alsa da yıkım olmadan içerisinde bulunan canlıların yapıdan dışarı çıkmasını sağlayan şekilde tasarlandıklarını vurguladı.
Bağışlar, özellikle 6 Şubat Kahramanmaraş ve sonraki depremlerde alanda tespit edilen ve fotoğraflarla, videolarla tespit edilen hataları şöyle sıraladı:
1) Fay hatları üzerine veya belirli mesafedeki yakınına yeterli ve gerekli güvenlik hesaplamaları yapılmadan yapıların inşa edilmesi,
2) Zemin etüt çalışmasının sıvılaşma riski de dahil olmak üzere yeterli hassasiyet ile yapılmaması,
3) Beton ve donatı (demir) kalitesinin yetersiz olması,
4) Özellikle, 25 yıl veya daha eski yapılarda yapı denetim kontrol mekanizmasının olmaması
5) Yapıya sonradan yapılan dış müdahaleler (duvar yıkımı, kolon kesimi vs.) sebebiyle yumuşak kat ve kısa kolon etkisi oluşması,
6) Taşıyıcı sistem statik proje eksiklik veya hataları
“BU DEPREMLER GÖZ GÖRE GÖRE GELMİŞTİR”
“Maalesef bu depremler göz göre göre gelmiştir ve birçok vatandaşımızın ölümüne ve birçoğunun evsiz, ailesiz kalmasına sebebiyet vermiştir” diyen Bağışlar, uzmanların da uyardığı gibi yeni depremlerin olacağını ve önlem alınmazsa aynı felaketlerin yaşanacağının altını çizdi. Bağışlar, “Bu anlamda, karar verici siyasiler, yerel yöneticiler, bilim insanları, teknik meslek odaları, mimarlar, mühendisler ve vatandaşlarımız el ele vererek ortak akıl ile bilim ve teknoloji ile bunun üstesinden gelebiliriz” dedi.
“ALANYA İÇİN NELER YAPILMALI”
Alanya’nın söz konusu faylarda oluşan depremlerden sarsıntılarla etkilendiğini ifade eden Alanya fay hattı üzerinde bulunmasa da Doğu Anadolu fay hattı ile kesişen, Helen-Kıbrıs fay hattında oluşabilecek 7-8 büyüklüğündeki depremin Alanya’da 5 şiddetinde hissedilebileceğini söyleyen Bağışlar, “5 civarında bir depremin Alanya'da yıkım oluşturmasını beklemeyiz. Tabii ki, doğru zemin etüdü yapılarak, doğru statik projesi çizilerek taşıyıcı sistemi hassasiyetle imal edilen ve gerekli kontrolleri yapılan yapılar için bunları söyleyebiliyoruz” dedi.
“HİÇBİR ÜCRET BEKLEMEDEN YARDIMCI OLURUM”
Son 20 yıldaki iki güncelleme ile Yapı Denetim Yönetmeliği’nin daha güvenli hale getirildiğini belirten Bağışlar, aynı şeyleri 25 yıldan eski yapılar için söylemenin zor olduğunu vurguladı. 1975 yönetmeliğine göre yapılan yapıların düşük risk analizi ile inşa edildiğini belirten Bağışlar, yapı denetim raporları ile hasar tespitinin yapılıp maliyeti yüzde 40 altındaysa güçlendirilmesi, değilse yıkılıp yeniden yapılması gerektiğini söyledi.
Bağışlar, yapıya dışardan bakarak gözle yapılan ve işinin ehli olmayan kişilerin yorumlarının yanıltıcı olabileceğini ifade ederek “Mesela her çatlak, ağır hasarlı olduğunu göstermez. Mutlaka işinin ehli teknik elemanlar ile incelemenin yapılması gerekmektedir. Eğer vatandaşlarımız bana ulaşırsa ben kendi adıma herhangi bir ücret beklemeden yardımcı olmak isterim. Hepimiz bu dönemlerde birbirimize yardımcı olmak zorundayız” dedi.
